Wrzesień dla fanów astronomii zawsze kojarzy się całkiem dobrze – bo choć kończą się wakacje, to skracający się dzień a wydłużająca się noc sprawiają, że jest więcej czasu na obserwacje, i nie trzeba czekać do późnej nocy, aby było zupełnie ciemno. W tym miesiącu przypada również bardzo ważne wydarzenie – 22 września o godzinie 15:30 CEST Słońce przejdzie przez punkt przecięcia ekliptyki z równikiem niebieskim, rozpoczynając tym samym astronomiczną jesień.
Wschody i zachody Słońca
We wtorek, 1 Września Słońce wchodzi o godzinie 5:48, a zachodzi o 19:23, zatem jego wschód przypada o godzinę i jedną minutę później niż 1 sierpnia, a zachodzi godzinę i 3 minuty szybciej. Dzień trwa 13 godzin i 35 minut.
30 Września Słońce wschodzi o 6:36, zatem 48 minut później niż na początku miesiąca, a zachodzi już o 18:15, czyli godzinę i osiem minut wcześniej, niż 1 września. Dzień trwa już tylko 11 godzin i 39 minut.
Powyższe godziny podane są dla Warszawy.
Fazy Księżyca
02.09.2020 – 07:22 Pełnia Księżyca
10.09.2020 – 11:26 Ostatnia kwadra Księżyca
17.09.2020 – 13:00 Nów
24.09.2020 – 03:55 Pierwsza Kwadra Księżyca
Gwiazdozbiory
Choć tuż po zmroku nadal widoczny jest asteryzm trójkąta letniego, można łatwo dostrzec, że jego gwiazdy nie są już tak bliskie zenitu jak kilka miesięcy temu. Musimy zatem pożegnać letnie gwiazdozbiory, by zrobić miejsce jesiennym. We wrześniu na niebie górują gwiazdozbiory Jaszczurki, Pegaza, Andromedy, Wodnika i Koziorożca. Do góry pnie się Kasjopea, Cefeusz, Perseusz, Woźnica z jasną Kapellą, Wieloryb, Ryby oraz Byk, a wschodzić będą powoli Bliźnięta i Orion. Na zachodzie natomiast ustępują gwiazdozbiory Wolarza, Korony Północnej, Wężownika, Strzelca, a następnie Lutni, Liska, Strzały, Herkulesa.
Planety
Merkury – we wrześniu niewidoczny
Wenus – widoczna w drugiej połowie nocy nad północno-wschodnim i wschodnim horyzontem. W połowie sierpnia Wenus osiągnęła maksymalną elongację zachodnią czyli największą odległość kątową od Słońca. Na początku miesiąca faza planety będzie wynosić 59% przy wielkości tarczy rzędu 19 sekund kątowych, natomiast końcem miesiąca faza urośnie do 71% a rozmiary tarczy zmaleją do 15,6 sekund. Blask planety nieznacznie zmaleje z -4,28 mag do -4,1 mag. Do obserwacji tarczy i faz planety potrzebujemy co najmniej teleskopu, używając większych powiększeń.
Mars – widoczny przez większą część nocy w gwiazdozbiorze Ryb. Rozpoczyna się również okres jego najlepszej widoczności, ze względu na przypadającą za nieco ponad miesiąc opozycję. W ciągu miesiąca jasność czerwonej planety wzrośnie z -1,8 mag do -2,47 mag przebijając tym samym blask Jowisza. Tarcza planety również urośnie z 18,9 sekund na początku miesiąca do 22,4 sekund pod jego koniec. Przy pomocy teleskopu i większych powiększeń bez problemu będziemy mogli dostrzec tarczę planety oraz co większe twory na jego powierzchni w tym czapy biegunowe.
Jowisz – czas jego najlepszej widoczności powoli dobiega końca. Planeta widoczna jest w pierwszej połowie nocy nad południowym i południowo-zachodnim horyzontem. Blask planety maleje z -2,56 mag do -2,36 mag, a rozmiar tarczy z 44,23 do 40,56 sekund kątowych. Do obserwacji Jowisza i jego czterech najjaśniejszych księżyców potrzebujemy co najmniej lornetki.
Saturn – Podobnie jak u Jowisza, czas jego najlepszej widoczności powoli się kończy. Planeta widoczna jest w pierwszej połowie nocy w niedalekim sąsiedztwie wspomnianego Jowisza. Saturn jest jednak wyraźnie słabszy – jego jasność wynosi na początku miesiąca +0,31 mag by końcem miesiąca nieznacznie zmaleć do +0,46 mag. Tarcza planety (razem z systemem pierścieni) zmaleje z 41,84 do 40,09 sekund.
W obserwacjach zarówno Jowisza jak i Saturna nie pomaga ich niskie położenie nad horyzontem (w momencie górowania około 15-17stopni).
Warte uwagi! Obie planety (Jowisz i Saturn) powoli lecz systematycznie zbliżają się do siebie, co zwiastuje bardzo bliską koniunkcję, której kulminacja nastąpi 21 grudnia.
Uran – widoczny jest niemal całą noc w gwiazdozbiorze Barana. Jest to najlepszy czas na obserwację planety, w związku ze zbliżającą się październikową opozycją. Przez cały miesiąc jasność planety wynosić będzie około +5,7 mag natomiast wielkość tarczy planety urośnie nieznacznie z 3,65 do 3,72 sekund. Do obserwacji Urana potrzebujemy co najmniej lornetkę i ciemne niebo. Dostrzeżenie tarczy planety wymaga większego teleskopu oraz sporego powiększenia.
Neptun – w tym miesiącu (11 września) przypada opozycja tej planety czyli kulminacyjny moment jego najlepszej widoczności na nocnym niebie. W dzień opozycji odległość między ostatnią planetą a Ziemią będzie wynosić 28,922 jednostek astronomicznych czyli około 4,3 miliarda km, natomiast wielkość tarczy planety wyniesie 2,36 sekundy. Jasność Neptuna przez cały miesiąc kształtuje się na poziomie +7,8 magnitudo dlatego do jego obserwacji potrzebne jest ciemne niebo oraz co najmniej lornetka. Neptuna znajdziemy w gwiazdozbiorze Wodnika.
Obiekty Głębokiego nieba
Jesienią nad głowami króluje najjaśniejsza na północnym niebie galaktyka, dostrzegalna nieuzbrojonym okiem – Galaktyka Andromedy (M31). Jest to fantastyczny czas na jej obserwacje oraz fotografowanie. Zaraz obok, w gwiazdozbiorze Trójkąta świeci Galaktyka Trójkąta (M33). W okolicach Kasjopei znaleźć możemy prawdziwy wysyp gromad otwartych, z gromadą podwójną Perseusza na czele, na którą składają się gromady otwarte: NGC 869 i NGC 864. Każda z nich na niebie zajmuje obszar kątowy taki sam, jak Księżyc w pełni. Wartymi uwagi gromadami są również: Gromada Sól i Pieprz (M52), Gromada Kosiarka (NGC 663) czy Gromada Ważka (NGC 457). Obiektem, a w zasadzie obiektami na który szczególną uwagę zwracają fotografujący, jest kompleks mgławicowy Serce i Dusza. W okolicach zenitu ciekawym obiektem jest też Mgławica Kokon (IC 5146).
Niestety, jesienne niebo jest dość ubogie w spektakularne obiekty. Zimowe konstelacje wschodzą dopiero nad ranem, podczas gdy letnie zachodzą w drugiej połowie nocy. Na szczęście, noc się wydłuża, a warunki na obserwacje obiektów głębokiego nieba się poprawiają.
Koniunkcje
06-09-2020 – Koniunkcja Księżyc – Mars. W nocy z 5 na 6 września dojdzie koniunkcji między Księżycem a Marsem. Do największego zbliżenia między tymi obiektami dojdzie w godzinach porannych 6 września, dlatego najlepszym momentem do obserwacji będzie druga połowa nocy z 5/6 września, kiedy to odległość między tymi obiektami na niebie wyniesie od 3 do 1 stopnia.
07.09.2020 – Koniunkcja Księżyc – Uran. W nocy z 6/7 września Księżyc zbliży się na odległość 4 stopni do Urana. Księżyc w fazie 80% będzie dostatecznie rozświetlał nocne niebo, przez co dostrzeżenie Urana (+5,7 mag) może być bardzo trudne. W obserwacji pomocna będzie lornetka.
14.09.2020 – Koniunkcja Księżyc – Wenus. Nad ranem 14 września Księżyc w fazie 15% zbliży się do Wenus na odległość 4 stopni. Pomiędzy tymi obiektami znajdzie się gromada otwarta gwiazd
Messier 44 – zwana Gromadą Żłóbek. W obserwacji warto użyć lornetki.
24.09.2020 – Koniunkcja Księżyc – Jowisz. Po zmroku Księżyc zbliży się do Jowisza na odległość około 6 stopni. Faza naszego naturalnego satelity wyniesie 68%.
25.09.2020 – Koniunkcja Księżyc – Saturn. Dystans między Księżycem a Saturnem wyniesie około 3 stopnie. Natomiast w odległości 7 stopni od Księżyca będzie znajdował się Jowisz.
Inne
22 września o godzinie 15:30 CEST Słońce przejdzie przez punkt przecięcia ekliptyki z równikiem niebieskim, rozpoczynając tym samym astronomiczną jesień.
Życzymy samych pogodnych nocy!
[do_widget id=simple_facebook_page_feed_widget-3]